«اسپتال تروفی موویچ ورخوونسکی» در روسیه خود را قهرمان ملی می‌دانست. او دوست داشت که خود را همچون یک «مرد خطرناک سیاسی» و تبعیدی تصور کند. این دو صفت او را چنان مجذوب خود کرد که مردم اندک‌اندک مرتبه، مقام و کرامت‌اش را بالا بردند و به مقامی رفیع و جاذبه‌انگیز ارتقا دادند. بر حسب اتفاق، در مسکو منظومه‌ای از «اسپتان تروفی موویچ» دریافت کردند و بدون اطلاع در یک کشور بیگانه و مجله‌ی انقلابی چاپ کردند. این منظومه که خطرناک تشخیص داده شد، استپان را به وحشت انداخت. او تغییر شغل داد و پیشنهادی از «واروارا پتروونا استاوروگین» زوجه‌ی یک سرهنگ برای تعلیم و تربیت تنها فرزندش دریافت کرد و این شغل را پذیرفت. از لطف و عنایت علاقه‌ی پرشور و دوستی ارزشمند و پرهیبتی که وارواراپتروونا به او ابراز می‌داشت، همه‌چیز سروسامان یافت و سرنوشت امور تا بیست سال بعد مشخص شد. موضوع اصلی داستان کتاب، یک توطئه‌ی سیاسی در یکی از شهرهای ایالات و معرفی قهرمانان با تعصبی زایدالوصف همچون موجوداتی پست و بی‌خیال است که از همه‌ی خصایص بشری بی‌بهره‌اند. مسائلی که در این کتاب مطرح می‌شود به فرد بستگی ندارد بلکه منظورش تمام ملت است. قهرمانان کتاب واقعا جن‌زده و تسخیرشده‌اند، زیرا زندانی یک قدرت مرموزند که آن‌ها را به ارتکاب اعمالی وادار می‌کند که لیاقت و سزاواری انجام آن را ندارند. شیاطینی نامشخص‌اند که قهرمان واقعی می‌باشند و انسان‌ها به‌منزله‌ی عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی‌اند که به فرمان آن‌ها به جنب‌وجوش در می‌آیند. هیچ یک از کتاب‌های داستایوفسکی پیچیده‌تر از این کتاب نیست، زیرا ابهام و آشفتگی، همه‌ی قهرمانان را در هم می‌فشرد و وقایع با تعقید بیان می‌شود. این داستان با یک رشته حوادث مرموز که در ظاهر با وقایع دیگر ارتباط ندارد پایان می‌یابد.